John Gottman, ilişkinin istikrarını tehdit eden ve mutsuzluğa yol açan 4 davranış belirtmiştir. Gottman’a göre bunlar mahşerin dört atlısı olarak da tanımlanan eleştiri, savunma, küçümseme ve duvar örme davranışlarıdır.
Eleştiri, kişinin partnerine onda sevmediği bir özelliği dile getirirken kullandığı bir iletişim şekli olarak düşünülebilir. Gottman’a göre bir tartışmanın başı nasıl başlarsa %96’da o şekilde devam eder. Bu nedenle bir tartışma eğer bir eleştiri ile başlıyorsa sonunun pek de iyi gitmeyeceği varsayılabilir. Bunun yerine kişilerin, partnerlerinden rahatsız oldukları bir durumu eleştirmeden nazikçe ifade edebilmeleri gidişatın da daha iyi ilerlemesini sağlar. Bununla birlikte kişiler çoğu zaman eleştiri yaptıklarının farkında bile olmayabilirler, bu noktada eleştiriyi doğru tanımlayabilmek önemlidir. İlişkilerde eleştiri nasıl ortaya çıkar, nasıl görünür?
1- Abartılı İfadelerin Kullanımı: Karşı tarafta hoşlanmadığımız bir şeyi dile getirirken “her zaman, asla, sürekli” gibi abartılı kelimeleri kullanmak. Örneğin, “Hiçbir zaman yemek yapmıyorsun, çok tembelsin!” şeklinde bir eleştiride bulunmak partnerinizin kendisinde bir sorun olduğunu, “yemek yapmış olduğu” günleri hatırlayarak görünmez olduğunu düşünmesine ve sinirlenmesine yol açabilir.
2- “Neden” Sorularını Sormak: “Neden” soruları sıklıkla eleştiri olarak düşünülmese bile bazı durumlarda ters etkiler yaratabilir. Eşinizin neden yemek yapmadığını gerçekten de merak ediyor olabilirsiniz ancak eğer ilişkinizde olumsuz bir hava varsa bu sorulardan kaçınmanız daha iyi olacaktır.
3- Kusurlar Hakkında Şaka Yapmak: Partnerizinde hoşlanmadığınız bir durumu şaka yoluyla ifade etmeniz size eğlenceli gibi gelebilse de partneriniz tarafından olumsuz karşılanabilir. Gerçek bir durumu şakaya vurarak karşı tarafa ifade etmek, pasif agresif bir davranış olup işlevsizdir.
4- “-meli/-malı” İfadeleri: Bu tür ifadeler direkt olarak partnerinizin kendisini suçlu, mahçup ve kaygılı hissetmesine neden olabilir. “Yorgun olduğumu biliyorsun, yemek yapmış olmalıydın.”
Görsel: Harry Anderson
Types of Criticism: Expressing Concern or Complaint without Harm
Hazırlayan: Psikoloji Öğrencisi Özge İlhan
